Τεχνικό Θέμα: Ηλεκτρικές καταναλώσεις σκάφους, ο διαρκής πονοκέφαλος (Mέρος B’)
Στο προηγούµενο άρθρο αναλύσαµε το πρόβληµα των ηλεκτρικών καταναλώσεων σε ένα σκάφος, τα µέγέθη τάσης και έντασης του ρεύµατος,τα διαθέσιµα είδη µπαταριών και τη χωρητικότητα τους καθώς και την πινακοποίηση των παραπάνω δεδοµένων ώστε να µπορούµε να αναλύσουµε ανα πάσα στιγµή τις καταναλώσεις µας και να δούµε τι απαιτείται για την εγκατάσταση µας.
Θέτοντας το πρόβληµα συνοψίζουµε τα αρχικά συµπεράσµατα που αναφέραµε αναλυτικά στο 1ο µέρος του άρθρου τα οποία θα θεωρήσουµε ως βήµατα για να δούµε σε ποιά υποπερίπτωση εµπίπτει το σκάφος µας και οι καταναλώσεις του. Το θέµα είναι πολύπλοκο και οι παράγοντες που το απαρτίζουν αναρίθµητοι αλλά θα προσπαθήσουµε να το αναλύσουµε βηµατικά έστω και σε ένα βασικό επίπεδο για να αποφεύγονται λάθος λύσεις που ανακύπτουν σε προβλήµατα.
Για να καταφέρουµε να καλύψουµε τις καταναλώσεις µας θα πρέπει να ξέρουµε ποιες από αυτές είναι σε µόνιµη βάση και ποιες από αυτές λειτουργούν περιοδικά (π.χ ηλεκτρικός εργάτης άγκυρας). Επίσης να γνωρίζουµε ποιες είναι οι δυνατότητες των µπαταριών µας ως αποθήκες και ποιες είναι οι δυνατότητες διαθέσιµης παραγωγής ρεύµατος του κινητήρα µας. Σηµαντικό είναι επίσης ειδικά σε περιπτώσεις που το σκάφος διαθέτει πλήρη εγκατάσταση µε επικουρικά µέσα φόρτισης (φωτοβολταϊκά, ανεµογεννήτριες ή άλλα είδη γεννητριών) ότι πρέπει να καταστρωθεί πίνακας µε τις σχετικές καταναλώσεις (Πιν.1) και κατά πόσο µπορούν να µας καλύψουν οι ηλεκτρολογικές µας εγκαταστάσεις.
Τα καταστήµατα εµπορίας τέτοιων ειδών συνήθως διαθέτουν προγράµµατα στον υπολογιστή τους τα οποία µπορούν να πραγµατοποιήσουν µία υποτυπώδη µελέτη των καταναλώσεων και να συστήσουν τις όποιες διαθέσιµες λύσεις που σε γενικές γραµµές έχουν υψηλά κόστη εάν θέλουµε να έχουµε σε ένα σκάφος όλες τις ανέσεις απροβληµάτιστα.
Περιοχή χρήσης
Το είδος, το µοντέλο και η ιπποδύναµη του κινητήρα του σκάφους µας και το πόσα Αµπέρ παράγει η γεννήτρια του καθώς και το πόσα απο αυτά είναι διαθέσιµα για φόρτιση µπαταριών. -Αυτό το βήµα είναι πολύ σηµαντικό καθώς υπάρχουν τρείς κατηγορίες κινητήρων οι µικρής, µεσαίας και µεγάλης ιπποδύναµης.
Είναι προφανές ότι όσο µεγαλύτερη η ιπποδύναµη τόσο µεγαλύτερη και η παραγωγή ρεύµατος απο τη γεννήτρια ρεύµατος (είτε µανιατό βολάν (Φωτ.1) είτε αλτερνέιτορ (Φωτ.2). Αυτό ισχύει κατά κανόνα στους εξωλέµβιους ενώ στους έσω και έσω έξω είτε πετρελαιοκίνητους είτε βενζινοκίνητους αντί για µανιατό βολάν τοποθετείται αλτερνέιτορ αυτοκινητιστικού τύπου µε αρκετά Αµπέρ εξόδου ακόµη και απο τους µικρής ιπποδύναµης κινητήρες ενώ υπάρχει δυνατότητα (µε µικρή θυσία στην ιπποδύναµη φυσικά) να τοποθετήσουµε και έξτρα δεύτερο αλτερνέιτορ σε κάποιες περιπτώσεις.
-Βάσει των παραπάνω είναι προφανές ότι ο κάτοχος ενός µικρού φορητού εξωλέµβιου δεν µπορεί να έχει απαιτήσεις για καταναλώσεις, ενας κινητήρας µεσαίας ιπποδύναµης π.χ. 50 έως 100 HP µπορεί να καλύψει κάποιες βασικές ανάγκες συν µερικά µικρά αξεσουάρ και οι µεγαλύτερης ιπποδύναµης διαθέτουν µεγάλες γεννήτριες σχετικά µε δυνατότητα φόρτισης 2 µπαταριών (µία για εκκίνηση και µία αξεσουάρ µέσω 2 ανορθωτών- π.χ. Φωτ.3 Suzuki DF250).
Εάν χρειαζόµαστε περισσότερες απο µία ή δύο µπαταρίες λόγω πολλών αξεσουάρ θα πρέπει να τις φορτίζουµε µε άλλο τρόπο (π.χ εξωτερική φόρτιση όταν βρισκόµαστε στο ντόκο µέσω φορτιστή ή Ινβέρτερ (Φωτ.4) που τροφοδοτείται µε 220V απο το σχετικό κολωνάκι, φωτοβολταικών (Φωτ.5), ανεµογεννήτριας (Φωτ.6), βενζινογεννήτριας, ντηζελογεννήτριας ή γεννήτριας µε κυψέλες καυσίµου ή άλλο τρόπο).
Για να υπολογίσουµε τα φορτία σε σχέση µε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας του κινητήρα µας πρέπει να έχουµε διαθέσιµα (δίδονται συνήθως απο τους κατασκευαστές) τό πόσα Watts η Αµπέρ παράγει ο κινητήρας µας και πόσα απο αυτά δεσµεύονται απο τον κινητήρα για τις δικές του καταναλώσεις και πόσα απο αυτά διατίθενται για φόρτιση µπαταριών.
Πολλοί σύγχρονοι µεγάλης ιπποδύναµης εξωλέµβιοι διαθέτουν πολύπλοκα συστήµατα ψεκασµού που απορροφούν πολλή ενέργεια απο την γεννήτρια µανιατό βολάν αλλά ταυτόχρονα είναι ικανοί να διαθέσουν και αρκετά Αµπέρ ρεύµατος απο το ρελαντί ακόµη και σε ταχύτητες συρτής.
Η φόρτιση µιάς µπαταρίας γίνεται µεν αλλά όχι ιδανικά απο την γεννήτρια και τον ανορθωτή του κινητήρα. Και όµως αυτό ισχύει και αποδεικνύεται συχνά και απο το γεγονός ότι σπάνια µία µέσης ποιότητας µπαταρία θα διαρκέσει παραπάνω απο 3 χρόνια στο αυτοκίνητο µας ενώ αρκετοί κάτοχοι σκάφους αλλάζουν ετησίως. Μόνο οι ειδικοί φορτιστές (Φωτ.8) µπορούν να κάνουν υψηλής ποιότητας φόρτισης µίας µπαταρίας σε 3 ή και περισσότερα στάδια για αυτό και οι φορτιστές µε Inverter σε άλλου τύπου εφαρµογές όπως πχ τα φωτοβολταικά πάνελ µπορούν να διατηρήσουν τις ανάλογης ποιότητας µπαταρίες για αρκετά χρόνια.
Αν λοιπόν αποφορτίσουµε την µπαταρία µας πολύ η ανάνηψη της δεν θα είναι η ιδανική, όσες ώρες και αν φορτιστεί απο τον κινητήρα και µειώνεται ο χρόνος ζωής της τραγικά.
Πρακτικό παράδειγµα 1
Σαν χονδρικό παράδειγµα µπορούµε να πάρουµε έναν µεγάλο εξωλέµβιο κινητήρα µε µανιατό βολάν µε δυνατότητα παραγωγής ενέργειας 840W στις 5500 r.p.m ο οποίος θα παράγει 840W / 12V = 70A. Εστω ότι ο κατασκευαστής µας γνωστοποιεί ότι απο τα 840W τα 360W (στις 5500 r.p.m) είναι διαθέσιµα για αξεσουάρ και φορτίσεις µπαταριών. Στο ρελαντί έστω ότι είναι διαθέσιµα τα 240W (σε ταχύτητες συρτής π.χ) άρα µε φούλ φορτισµένες µπαταρίες θα µπορούσαµε να λειτουργήσουµε ταυτόχρονα συσκευές που θα απορροφούσαν συνολικά 240W χωρίς να αποφορτιστούν οι µπαταρίες π.χ µία µέσου µεγέθους µηχανή βαθιάς καθετής (µπαλαδοµηχανή), όργανα, G.P.S, VHF κτλ. Εάν οι καταναλώσεις ξεπερνούσαν τα 240W τότε θα απορροφούσαµε σταδιακά ρεύµα απο την µπαταρία που ο κινητήρας µας θα αδυνατούσε να τις καλύψει µε το µανιατό βολάν ή αλτερνέιτορ του έως ότου αυτή ή αυτές αποφορτιστούν.
2ο θέµα-Το είδος, ο τύπος, η χωρητικότητα και η κατάσταση των µπαταριών που φέρει το σκάφος
•Αυτό το γεγονός είναι σηµαντικότατο καθώς διαιρείται σε υποκατηγορίες επειδή όπως αναφέραµε παραπάνω, η µπαταρία σε ένα µικρό σκάφος µε µικρό κινητήρα ενδέχεται να µην φορτίζεται καθόλου ή υποτονικά σε µία µικρή βόλτα για ψάρεµα π.χ. Μερικοί κατασκευαστές λόγω του ότι αρκετοί µικροί κινητήρες κάτω των 20HP λειτουργούν χωρίς µπαταρία και φέρουν καρµπυρατέρ για λόγους απλότητας και κόστους, διαθέτουν ένα προαιρετικό κίτ µε ανορθωτή και καλωδίωση για να φορτίσει µία µικρής χωρητικότητας µπαταρία σε περίπτωση που αυτή απαιτηθεί.
Σύγχρονοι µικροί κινητήρες µε ψεκασµό όπως κάποια µοντέλα των Mercury Mariner και Tohatsu ενδέχεται να µην απαιτούν παρουσία µπαταρίας παρά την ύπαρξη συστήµατος ψεκασµού καυσίµου χάρη στα εξελιγµένα ηλεκτρονικά τους κυκλώµατα. Κάποιοι µεγαλύτεροι κινητήρες διαθέτουν 2 ανορθωτές µε ξεχωριστά κυκλώµατα για δύο µπαταρίες, µία για εκκίνηση (να την έχουµε σίγουρη ότι ο κινητήρας θα µιζάρει) και µία για τα αξεσουάρ συνήθως συνδυαζόµενη µε διακόπτη ON-OFF – BOTH ώστε να µπορούµε να συνδυάσουµε και την δύναµη απο δύο αποφορτισµένες µπαταρίες εάν αδυνατούµε να εκκινήσουµε ικανοποιητικά.
•Οπως αναφέραµε στο πρώτο µέρος του άρθρου οι συνήθεις µπαταρίες που βρίσκουµε στα µικρά σκάφη αναψυχής είναι µπαταρίες άνευ συντήρησης αυτοκινητιστικού τύπου, µπαταρίες βαθέως κύκλου (βαθιάς εκφόρτισης-deep cycle) ναυτικού τύπου και µπαταρίες τύπου τζέλ (GEL). Υπάρχουν επίσης και οι AGM σαν υποκατηγορία των µπαταριών άνευ συντήρησης αυτοκινητιστικού τύπου. Οι τελευταίες είναι επίσης κατάλληλες λόγω των λεπτών πλακών και των υψηλών ρευµάτων για µπαταρίες εκκίνησης ενώ οι βαθέως κύκλου θα συµπεριφερθούν καλύτερα για χρήση αξεσουάρ.
•Οι µπαταρίες αυτοκινητιστικού τύπου δεν αντέχουν παραπάνω απο ένα ποσοστό αποφόρτισης χονδρικά ένα 30% της ονοµαστικής τους χωρητικότητας καθώς στο 40% η µπαταρία είναι πρακτικά νεκρή ενώ οι µπαταρίες βαθέως κύκλου µπορούν να αποφορτιστούν περισσότερο και απο 50% και µε την µετέπειτα φόρτιση τους να αναβιώσουν, κάτι που δεν γίνεται µε τις αυτοκινητιστικού τύπου καθώς σε κάθε βαθιά εκφόρτιση καταστρέφονται εσωτερικά, χάνουν µέρος απο την ικανότητα τους να δίνουν ρεύµα και δεν αναβιώνουν αποτελεσµατικά.
Οι τύπου GEL στον αντίποδα µπορεί να κοστίζουν µερικές εκατοντάδες ευρώ και έως και 5-6 φορές παραπάνω απο µία αυτοκινητιστικού τύπου αλλά ακόµη και µετά απο µήνες ακινησίας δεν χάνουν πάνω απο 2-3% της χωρητικότητας τους την στιγµή που µία απλή µπαταρία αυτοκινητιστικού τύπου απαιτεί φόρτιση µία φορά ανα 20 ηµέρες ειδάλλως µπορεί να χάνει 2% της χωρητικότητας κάθε µέρά και στη συνέχεια να αχρηστευτεί παντελώς. Οι τύπου GEL βέβαια άν και αντέχουν βαθιές εκφορτίσεις δεν έχουν τον ίδιο αριθµό δυνατών επαναφορτίσεων µετά απο εκφόρτιση όπως οι βαθέως κύκλου.
•Οποιαδήποτε µπαταρία υπόκειται σε αυτοβραχυκύκλωση και σταδιακή απώλεια της δύναµης της όπως π.χ όταν η σκόνη και ο αλµυρός αέρας σχηµατίσουνε στο πάνω µέρος της µία ηλεκτρικά αγώγιµη κρούστα η οποία βραχυκυκλώνει τους δύο πόλους για αυτό και θέλει συχνό πλύσιµο µε διάλυµα σόδας εξωτερικά και τρίψιµο των πόλων και ακροδεκτών.
Μία άλλη κακή και εσφαλµένη πρακτική είναι να βραχυκυκλώνουµε τους πόλους παράγοντας σπινθήρα για να δούµε εάν η µπαταρία µας έχει ικανό ρεύµα και είναι φορτισµένη. Αυτή η πρακτική καταστρέφει εσωτερικά τα στοιχεία ης µπαταρίας και την καθιστά ανενεργή ακόµη και αν φορτιστεί σχολαστικά.
Οι µπαταρίες πρέπει να συµβαδίζουν µε την δυνατότητα φόρτισης των κινητήρων µας κάτι που περιγράφεται µε ακρίβεια από τον κατασκευαστή στα σχετικά εγχειρίδια του. Εάν ο κατασκευαστής π.χ. σε έναν εξωλέµβιο 150HP συστήνει µπαταρία 100-120 Αh (µαζί µε τον σχετικό κωδικό CCA που µας δείχνει την ενταση ρεύµατος σε συνθήκες κρύας εκκίνησης του κινητήρα) είναι προφανές ότι µεγαλύτερες σε χωρητικότητα µπαταρίες θα αδυνατούν να φορτίσουν ικανοποιητικά όταν κάποιος βρίσκεται σε ταχύτητες ταξιδίου µε µέσες στροφές στον κινητήρα του αρα θα αναγκάζεται να τις φορτίζει µε άλλον τρόπο εξωτερικά.
Τα εξειδικευµένα ναυτιλιακά καταστήµατα µπορούν επίσης να σταθµίσουν τις ανάγκες σας και να σας προτείνουν διάφορες λύσεις µε πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα αναλόγως του κόστους τους καθώς οι µπαταρίες τους συνοδεύονται και από σχετικά διαγράµµατα αποφόρτισης και πτώσης της τάσης τους.
•Μην χρησιµοποιείτε µια µπαταρία εκκίνησης για να λειτουργήσετε µια µικρή ηλεκτρική εξωλέµβια ή για να λειτουργήσετε βοηθητικά κυκλώµατα και αξεσουάρ (φώτα, ασύρµατο, ηχοσυστήµατα κτλ) γιατί τότε αυτή θα αποφορτίζεται σηµαντικά σε τακτική βάση και στην δύσκολη στιγµή που θα χρειαστεί να «µιζάρετε» αρκετές φορές για να εκκινήσετε τον κινητήρα θα σας προδώσει… Εάν η µπαταρία που χρησιµοποιείται για την εκκίνηση του σκάφους χρησιµοποιείται και για την τροφοδοσία βοηθητικών κυκλωµάτων τότε δεν θα αντέξει για πολύ και συνήθως θα παρουσιάζεται ως ηµιφορτισµένη. Φυσικά η χρήση δύο ή και περισσότερων µπαταριών δεν είναι πάντοτε πανάκεια καθώς αυτές βαραίνουν ένα ελαφρύ σκάφος σχεδιασµένο για επιδόσεις και επιπλέον απαιτείται µία προσεγµένη ηλεκτρική εγκατάσταση µε διακόπτη ΟΝ-ΟFF-BOTH ή σχετικό πίνακα (Φωτ.9) και αποµονωτή (isolator) για να µην αποφορτίζονται.
Θέµατα ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων σκάφους
Οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις αποτελούν έναν ξεχωριστό και συχνά πολύπλοκο οργανισµό και θα πρέπει να “στήνονται” αλλά και να συντηρούνται µε περισσή επιµέλεια (Φωτ.10). Εάν δεν συντηρούνται οι σταδιακές οξειδώσεις όχι µόνο θα περιορίσουν την ροή ρεύµατος στα καλώδια αλλά υπάρχει και κίνδυνος υπερθερµάνσεων και βραχυκυκλωµάτων. Το ρεύµα δυστυχώς δεν ρέει σωστά σε λάθος υπολογισµένους ή οξειδωµένους αγωγούς.
•Οι καλωδιώσεις πρέπει να είναι εξαιρετικής ποιότητας για ναυτική χρήση και µε κατάλληλη διατοµή (το πόσο χοντρή είναι δηλαδή η ψίχα του καλωδίου) για να περάσουν τα ρέυµατα που απαιτούν οι περιστάσεις καθώς εκτός από τον υπολογισµό των ρευµάτων, µπαταρίες αποµακρυσµένες από τον κινητήρα π.χ κάτω από την κονσόλα απαιτούν χοντρότερα καλώδια σε σχέση µε το να ήταν στο πίσω ταµπούκι λόγω απόστασης.
•Προσοχή επίσης χρειάζεται να µην λειτουργούµε όλα µαζί τα αξεσουάρ για να µην υπερφορτώνουµε το ηλεκτρικό σύστηµα και τα παρελκόµενα τους και εάν ο κινητήρας οι κινητήρες µας αδυνατούν να φορτώσουν εκ κατασκευής ικανοποιητικά µία δέυτερη µπαταρία τότε πρέπει να αναζητήσουµε εξωτερική φόρτιση για τη µπαταρία αξεσουάρ (π.χ µε καλώδιο παροχής από την κολώνα της µαρίνας και φορητό φορτιστή (Φωτ.11) είτε µε ενσωµατωµένο φορτιστή στο σκάφος, µικρή ανεµογεννήτρια κτλ). Σε κάθε περίπτωση πάντως η χρήση δεύτερης µπαταρίας είναι προσόν καθώς εκτός από την κάλυψη αναγκών αξεσουάρ σε περίπτωση ανάγκης τοποθετώντας τον κεντρικό διακόπτη (Φωτ.12) στη θέση BOTH παραλληλίζουµε και τις δυό µπαταρίες (εκκίνησης δηλαδή και αξεσουάρ, οι οποίες καλό είναι να είναι ιδίου µεγέθους )άρα αυξάνουµε και τη χωρητικότητα τους και µπορούµε να εκκινήσουµε τον κινητήρα άνετα ακόµα και αν και οι δύο είναι ηµι-αποφορτισµένες.
•Η κατάσταση των καλωδίων και των επαφών είναι σηµαντική. Σε ένα παραµεληµένο σκάφος τα ηλεκτρολογικά εξαρτήµατα διαβρώνονται και το ρεύµα συναντά µεγάλες αντιστάσεις στο να διαπεράσει τον οξειδωµένο χαλκό ή επαφές των καλωδίων. Το αποτέλεσµα είναι να υπερθερµαίνονται τοπικά τα καλώδια και οι επαφές και να φτάνει λιγότερο απο το απαιτούµενο ρεύµα στις καταναλώσεις. Τα καλώδια, ασφάλειες και επαφές πρέπει να είναι άψογα και το πάχος της ψίχας των καλωδίων (διατοµή) ανάλογο των καταναλώσεων.
•H ταλαιπωρία των ηλεκτρονικών κυκλωµάτων είναι επίσης ένα µείζον θέµα. Η µπαλαδοµηχανή σου καθώς ψαρεύεις µε βαθιά καθετή έχει πάρει «φωτιά», το βυθόµετρο σου δουλεύει συνεχώς και το δωδεκάβολτο ψυγειάκι σου παλεύει να κρατήσει τις µπύρες σου κρύες και η τάση της µπαταρίας των αξεσουάρ έχει πέσει κάτω απο τα 12 Volts στο βολτόµετρο. Πολλοί το παλεύουν ακόµη και όταν η τάση έχει πέσει στα 11 Volts και λιγότερο αλλά δεν γνωρίζουν ότι παρά του ότι οι εταιρείες µοστράρουν το ότι τα ηλεκτρονικά τους δουλεύουν και µε χαµηλή τάση, ακόµη και µε 10 volts η καταπόνηση των ηλεκτρονικών κυκλωµάτων είναι παρούσα και µπορεί να µην παραδώσει κάποια συσκευή πνεύµα εκείνη την στιγµή αλλά κάποια άλλη… Η «υπόταση» είναι ρώσικη ρουλέτα για τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά. Για αυτό και οι εταιρείες κινητήρων προειδοποιούν ότι µία ψόφια µπαταρία (όπου απαιτείται) όχι µόνο δεν µιζάρει τον κινητήρα αλλά τον ταλαιπωρεί βάναυσα στα ηλεκτρικά του κυκλώµατα.
•Μία µπαταρία µολύβδου µπορεί να συµπεριφέρεται περίεργα δηλαδή ενώ η τάση της να ξεπερνά τα 12Volt ή και ο δείκτης της (µάτι) να δείχνει ότι είναι σε καλή κατάσταση αλλά στην πράξη να µην µπορεί να παράξει αρκετό ρεύµα, άρα το βολτόµετρο είναι απλά µία τυπική ένδειξη. Σε αυτήν την περίπτωση µόνο ένας µετρητής φορτίου (Φωτ.13) που ελέγχει την µπαταρία δηµιουργώντας της πλασµατικό φορτίο µπορεί να µας πεί την αλήθεια.
Στην πράξη
Ας δούµε τώρα κάποιες προτεινόµενες λύσεις για διάφορους τύπους σκαφών και χρήσεων έτσι ώστε να ακολουθηθεί η καλύτερη δυνατή λύση ανάλογα µε τις καταναλώσεις. Οποιος και αν είναι ο συνδυασµός σκάφους-ηλεκτρολογικών µπορείτε επίσης µε µία αµπεροτσιµπίδα (Φωτ.14) στη θέση DC-Volt να ενεργοποιήσετε µέρος ή όλες τις καταναλώσεις και βάζοντας την δαγκάνα της στο κόκκινο + καλώδιο της µπαταρίας να δείτε τι ρεύµα απορροφάται απο τη µπαταρία και να κάνετε τους υπολογισµούς σας π.χ σε µπαταρία 100Ah καλοφορτισµένη εάν περνάει ρεύµα 3Α µπορείτε µε ασφάλεια να λειτουργήσετε αυτές τις καταναλώσεις για 10 ώρες (3A x 10 hr = 30Ah =30% µία µπαταρίας 100 Αh).
Μικρό σκάφος αναψυχής µε µικρής ιπποδύναµης κινητήρα συνήθως χωρίς µίζα ή κίτ ανορθωτή.
Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουµε να κάνουµε µε ένα µικρό σκάφος µε κύρια χρήση το ερασιτεχνικό ψάρεµα. Τέτοια σκάφη έχουν µικρές ανάγκες αναλόγως εξοπλισµού και για αξεσουάρ όπως G.P.S, βυθόµετρο-ανιχνευτή ψαριών, µηχανισµό βαθιάς καθετής – µπαλαδοµηχανή, φωτισµό κτλ. Σε αυτές τις περιπτώσεις αναγκαστικά θα χρειαστείτε µία µπαταρία βαθέως κύκλου (deep cycle) η οποία θα φορτίζεται εξωτερικά από φορτιστή στην ξηρά.
Με τη βοήθεια ενός βολτόµετρου και καλοφορτισµένη µπαταρία στα 12,6 Volts θα παρατηρήσετε εµπειρικά πότε η τάση σας πέφτει στο βολτόµετρο κάτω από τα 12Volt όπου καλό είναι να µην συνεχίσετε να απορροφάτε ρεύµα για να µην αποφορτιστεί η µπαταρία πέρα από ένα συγκεκριµένο όριο γιατί µετά δεν θα αναβιώσει αποτελεσµατικά. Αν χρησιµοποιήσετε απλή µπαταρία ανευ συντηρήσεως αυτοκινητιστικού τύπου µπορεί το κόστος αγοράς της να είναι µικρότερο αλλά εάν αποφορτιστεί βαθιά,τότε αυτή θα καταστραφεί σύντοµα. Για να βρείτε τι µπαταρία θα πάρετε θα υπολογίσετε τις καταναλώσεις βάσει πίνακα όπως περιγράφηκε στο 1ο µέρος του άρθρου.
Μικρό σκάφος αναψυχής µε µικρής ιπποδύναµης κινητήρα µε µίζα και ανορθωτή ή κίτ ανορθωτή.
Σε αυτήν την περίπτωση ένας κινητήρας µικρής προς µέσης ιπποδύναµης δεν έχει ιδιαίτερη ικανότητα φόρτισης της µπαταρίας του λόγω µικρής εξόδου ρεύµατος. Εάν διαθέτετε µόνο µία µπαταρία και για εκκίνηση και για αξεσουάρ κινδυνεύετε να µην µιζάρει ο κινητήρας µετά και να µπλέκετε µε εκκίνηση ανάγκης. Πάρτε µία δεύτερη µπαταρία βαθέως κύκλου που να καλύπτει τις ανάγκες σας και όπως παραπάνω φορτίστε την µε εξωτερικό φορτιστή.
Ενας µικρού κόστους µετρητής φορτίου µπαταρίας µπορεί να σας βοηθήσει να επιτηρείτε την κατάσταση των µπαταριών σας ανα πάσα στιγµή. Σκάφος αναψυχής µε κινητήρες µέσης η µεγάλης ιπποδύναµης µε πλήρη ηλεκτρολογικά κυκλώµατα. Kαµπινάτα η µη τα µεγαλύτερα σκάφη έχουν αρκετές ηλεκτρικές ανάγκες καθώς υπάρχουν επάνω τους αρκετές ενεργοβόρες και µη συσκευές όπως αντλίες σεντίνας,ηλεκτρικές αντλίες καυσίµου και νερού,εργάτης άγκυρας, φωτισµός, VHF, GPS, βυθόµετρο-ανιχνευτές ψαριών, στερεοφωνικό, πλήρεις κονσόλες οργάνων, µικρά ψυγεία και διατηρητές δολωµάτων κτλ.
Σε αυτήν την περίπτωση οι ανάγκες είναι µεγάλες και ακόµη και µε διπλούς ή τριπλούς κινητήρες πιθανά οι καταναλώσεις µας να αδυνατούν να καλυφθούν από τις µπαταρίες και τα συστήµατα φόρτισης των κινητήρων µας. Εκεί θα πρέπει να γίνει σχολαστική µελέτη και πίνακας καταναλώσεων και πιθανά να απαιτηθεί και η συµβουλή αλλά και η συµβολή ηλεκτρολόγου σκαφών.
Σε τέτοιες εγκαταστάσεις δεσπόζουν και µεγάλοι αναστροφείς Inverters οι οποίοι σε καλές εκδόσεις τους αποτελούν και άγρυπνους επιτηρητές των ρευµάτων και των διαφόρων ηλεκτρικών φορτίων ενώ η παροχή εναλλασόµενων ρευµάτων στα 220V θα κάνει εφικτή τη χρήση συσκευών 220V οι οποίες είναι σαφώς αποδοτικότερες και πιο αξιόπιστες στη χρήση από τις 12βολτες συσκευές.
Τα εξελιγµένα Inverters (Φωτ.15) συνδυάζονται και µε σοφιστικέ κυκλώµατα φόρτισης των µπαταριών προσφέροντας φόρτιση κατά στάδια (trickle charge) που προσφέρουν µέγιστη διάρκεια ζωής µπαταριών και εχουν επίσης την δυνατότητα να συνεργαστούν και µε φωτοβολταικά, ανεµογεννήτριες, βενζινογεννήτριες κ.τ.λ που εγγυώνται µία ολοκληρωµένη λύση που θα καλύψει τις ανάγκες σας αξιόπιστα αλλά και µε µεγάλο κόστος τοποθέτησης.
Συµπερασµατικά
Όλα τα παραπάνω που αναφέραµε αποτελούν τα απολύτως βασικά για να κατανοήσει κάποιος τις καταναλώσεις σε ένα σκάφος. Κυκλοφορώντας µε άδειες ξελιγωµένες µπαταρίες ταλαιπωρούµε τις περιελίξεις των γεννητριών του κινητήρα µας και τον ανορθωτή του, βλάβες οι οποίες µπορούν να ταλαιπωρήσουν και εγκεφάλους, ηλεκτρονικές αναφλέξεις και ευαίσθητα κυκλώµατα µακροπρόσθεµα καθώς τα ρεύµατα που κυκλοφορούν δεν σταθεροποιούνται σωστά, κάτι που θα γινόταν φυσιολογικά εάν οι µπαταρίες είναι σε καλή κατάσταση και φορτισµένες.
Σε περίπτωση αµφιβολιών αναζητήστε τη συµβουλή ενός καλού και πεπειραµένου ηλεκτρολόγου που θα σταθµίσει τις ανάγκες σας και θα δώσει µία σειρά λύσεων που θα κάνει τη διαφορά.
Ακολουθήστε το boatfishing.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις θαλασσινές ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο
