Θαλάσσια πάρκα στα «ελληνικά Γκαλάπαγκος» και στην ελληνική τάφρο του Ιονίου
Δύο μεγάλα θαλάσσια πάρκα, ένα στο Αιγαίο και ένα στο Ιόνιο, ετοιμάζεται να ανακηρύξει η ελληνική κυβέρνηση, με τα «ελληνικά Γκαλάπαγκος» και την ελληνική τάφρο του Ιονίου στο επίκεντρό τους.
Το πρώτο θα περιλαμβάνει έντεκα συμπλέγματα ακατοίκητων νησιών και βραχονησίδων – τα λεγόμενα «τα ελληνικά Γκαλάπαγκος» – από τα δυτικά της Μήλου έως τη Νίσυρο. Και το δεύτερο θα περιλαμβάνει τη θαλάσσια περιοχή που ξεκινάει βόρεια της Κεφαλονιάς και καταλήγει στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα.
Η κίνηση αυτή, που έχει τόσο πολιτική όσο και περιβαλλοντική βαρύτητα, σηματοδοτεί μια στροφή στην ενεργή προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.
Πάρκο Αιγαίου: Τα «ελληνικά Γκαλάπαγκος»
Το πρώτο πάρκο θα καλύψει έντεκα συμπλέγματα ακατοίκητων νησιών και βραχονησίδων, από τα δυτικά της Μήλου έως τη Νίσυρο, τα οποία οι επιστήμονες έχουν χαρακτηρίσει ως «τα ελληνικά Γκαλάπαγκος».
Θα περιλαμβάνει περίπου 45 ακατοίκητες νησίδες, μεταξύ των οποίων η Βελοπούλα, η Φαλκονέρα, η Σύρνα, το Άνυδρο και τα Χριστιανά.
Αυτές οι νησίδες, απομονωμένες γεωγραφικά, έχουν αναδειχθεί σε σημαντικά καταφύγια ενδημικών ειδών και αποτελούν πυρήνες βιοποικιλότητας.
Τα τελευταία χρόνια, έχουν πραγματοποιηθεί εξειδικευμένες μελέτες ενδημισμού, ακόμα και σε επίπεδο DNA, για την καταγραφή τοπικών διαφοροποιήσεων.
Πάρκο Ιονίου: Στον πυρήνα της ελληνικής τάφρου
Το δεύτερο πάρκο θα ακολουθεί όλη τη δυτική και νοτιοδυτική ακτογραμμή της Πελοποννήσου.
Ειδικότερα, σχεδιάζεται να καλύψει μια μεγάλη θαλάσσια έκταση που ξεκινά από τις νησίδες Αρκούδι και Άτοκος, βόρεια της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης (χωρίς ακόμη να είναι σαφές αν θα περιλαμβάνει και τις Εχινάδες νήσους), και εκτείνεται μέχρι τη θαλάσσια περιοχή των Κυθήρων και Αντικυθήρων.
Πρόκειται για τμήμα της ελληνικής τάφρου, μιας περιοχής ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας λόγω της παρουσίας σπάνιων και απειλούμενων ειδών κητωδών.
Με την ανακήρυξη του πάρκου, θα διασφαλιστεί και η οριστική προστασία απομονωμένων νησίδων που στο παρελθόν είχαν αποτελέσει στόχο επενδυτικών σχεδίων με αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες.
Η πολιτική σημασία των ανακηρύξεων αυτών είναι μεγάλη, καθώς οδηγούν σε ουσιαστική διεύρυνση του δικτύου προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών Natura 2000 στην Ελλάδα, το οποίο σήμερα καλύπτει περίπου το 20% των εθνικών υδάτων.
Δύο κρίσιμα ερωτήματα
Ωστόσο, δύο σημαντικά ζητήματα συνοδεύουν τις εξαγγελίες. Το πρώτο αφορά τη συμβατότητα της δημιουργίας θαλάσσιου πάρκου στο Ιόνιο με τον σχεδιασμό εξόρυξης υδρογονανθράκων στον Κυπαρισσιακό κόλπο (οικόπεδο 10), όπου έχουν ήδη ολοκληρωθεί σεισμικές έρευνες και αναμένονται αποφάσεις για γεώτρηση.
Το δεύτερο αφορά την ουσία της διαχείρισης των νέων πάρκων. Η θέσπιση απαγορεύσεων και χρήσεων είναι απαραίτητη, αλλά όχι επαρκής.
Απαιτείται σαφές σχέδιο επιτήρησης, με αρμοδιότητα στον ΟΦΥΠΕΚΑ, επαρκές προσωπικό και κατάλληλα μέσα.
Το παράδειγμα του Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου – Βορείων Σποράδων καταδεικνύει τις προκλήσεις: το 2019, τεράστια ποσότητα ναρκωτικών εντοπίστηκε στη νησίδα Πιπέρι, αλλά οι δράστες διέφυγαν καθώς διέθεταν ταχύτερα σκάφη από το Λιμενικό.
LIFE MareNatura: Προστασία της θαλάσσιας πανίδας
Παράλληλα, ξεκίνησε πριν λίγες ημέρες ένα φιλόδοξο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την προστασία της ελληνικής θαλάσσιας πανίδας.
Το πρόγραμμα «LIFE MareNatura – διατήρηση ειδών της θαλάσσιας μεγαπανίδας σε Ελλάδα και Ιταλία» έχει διάρκεια έως το 2029 και προϋπολογισμό 11 εκατ. ευρώ. Συντονίζεται από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και συμμετέχουν πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Στόχος είναι η αποτελεσματική προστασία εννέα εμβληματικών αλλά ευάλωτων ειδών: της μεσογειακής φώκιας, των θαλάσσιων χελωνών καρέτα καρέτα και πράσινης χελώνας, τεσσάρων ειδών κητωδών (φυσητήρας, φώκαινα, ζιφιός, κοινό δελφίνι), και δύο θαλασσοπουλιών (μύχος και αιγαιόγλαρος).
Τα πρώτα τρία χρόνια θα δοθεί έμφαση στην επιτόπια καταγραφή των πληθυσμών σε Αιγαίο και Ιόνιο, τόσο εντός εθνικών υδάτων όσο και σε διεθνή ύδατα.
Η έρευνα θα αξιοποιήσει σύγχρονες μεθόδους, όπως δορυφορική τηλεμετρία, εναέριες και πλωτές παρατηρήσεις, υδρόφωνα για ακουστική εντοπισμό, καθώς και ανάλυση περιβαλλοντικού DNA.
Παράλληλα, θα χαρτογραφηθούν οι οικονομικές δραστηριότητες που επηρεάζουν αρνητικά τα είδη-στόχους, όπως η αλιεία, η ενέργεια, ο τουρισμός και η ναυσιπλοΐα.
Ακολουθήστε το boatfishing.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις θαλασσινές ειδήσεις για το σκάφος, το ψάρεμα και την κατάδυση από την Ελλάδα και τον κόσμο.
